Przyjmowanie leku przeciwbólowego, po który sięgają miliony Amerykanów, by złagodzić przewlekły ból pleców, może wiązać się z ukrytym ryzykiem. Znacznie większym prawdopodobieństwem wystąpienia demencji lub innych problemów poznawczych, tak wynika z nowego, obszernego badania.
Przebadano 26 000 dorosłych
Naukowcy z Case Western Reserve University i kilku instytucji partnerskich przeanalizowali dokumentację medyczną z 68 systemów opieki zdrowotnej w całych Stanach Zjednoczonych. Porównano 26 414 dorosłych, którym przepisano gabapentynę z powodu uporczywego bólu dolnej części pleców, z grupą kontrolną, która odczuwała podobny ból, ale nie przyjmowała leku.
Wyniki tych badań dają do myślenia. Dorośli, którzy zrealizowali sześć lub więcej recept na gabapentynę, mieli o 29% większe prawdopodobieństwo zdiagnozowania demencji i o 85% większe prawdopodobieństwo wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI) w ciągu 10 lat.
Ryzyko to nie ograniczało się do osób starszych. W rzeczywistości to młodsi Amerykanie odnotowali najbardziej drastyczny wzrost.
Zaobserwowano szokujący wzrost ryzyka wśród młodych dorosłych
Ryzyko wystąpiło wśród osób, które zwykle uważa się za zbyt młode na wystąpienie demencji:
- U osób w wieku 35–49 lat przyjmujących gabapentynę ryzyko wystąpienia demencji było ponad dwukrotnie wyższe.
- Ryzyko wystąpienia u nich łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI) wzrosło ponad trzykrotnie .
- Podobnie podwyższone ryzyko zaobserwowano u osób dorosłych w wieku 50–64 lat.
- Tylko osoby w wieku 18–34 lat nie wykazywały zwiększonego ryzyka.
Naukowcy opublikowali wyniki swoich badań w czasopiśmie Regional Anesthesia & Pain Medicine: „Nasze wyniki potwierdzają potrzebę ścisłego monitorowania dorosłych pacjentów przyjmujących gabapentynę w celu oceny potencjalnego pogorszenia funkcji poznawczych”.
Więcej recept = większe ryzyko
Jak każdy lek, gabapentyna może powodować działania niepożądane. Do najczęstszych należą zawroty głowy, nietypowe zmęczenie, obrzęk spowodowany zatrzymaniem płynów oraz suchość w ustach. Wcześniejsze badania powiązały również stosowanie gabapentyny z potencjalnymi problemami z oddychaniem.
Jednak badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Case Western Reserve wykazało wyraźną zależność: im większa dawka gabapentyny, tym większe ryzyko zaburzeń poznawczych.
- Osoby realizujące 12 lub więcej recept miały o 40% większe ryzyko wystąpienia demencji.
- Prawdopodobieństwo wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI) było u nich wyższe o 65%.
Ustalenia podtrzymano nawet po uwzględnieniu stanu zdrowia, danych demograficznych i innych przyjmowanych leków.
Czy gabapentyna powoduje demencję?
Niekoniecznie. Naukowcy zaznaczyli, że było to badanie obserwacyjne, co oznacza, że wykazuje ono silny związek, a nie dowód na bezpośrednią przyczynę.
Nie byli również w stanie ustalić dokładnej dawki, ani czasu trwania leczenia.
Mimo to zbiór danych był ogromny, a odkrycia pokrywały się z innymi pojawiającymi się obawami dotyczącymi skutków ubocznych gabapentyny.
Gwałtowny wzrost stosowania gabapentyny
Gabapentynę stosuje się od początku lat 90. XX wieku. Pierwotnie zatwierdzono ją do leczenia padaczki. Jednak z biegiem lat lekarze coraz częściej sięgają po nią w leczeniu przewlekłego bólu, nerwobólów, bólu po półpaścu i zespołu niespokojnych nóg, ponieważ postrzega się ją jako bezpieczniejszą alternatywę dla opioidów.
Lek ten często przepisuje się na stałe w przypadku bólu pleców, mimo że naukowcy zauważają, że wielu pacjentów, którzy go otrzymują, może mieć również problemy z poruszaniem się, co jest kolejnym znanym czynnikiem ryzyka demencji.
Jednak w tym badaniu osoby stosujące gabapentynę porównano z pacjentami z podobnie ograniczoną sprawnością, którzy nie przyjmowali leku, co sugeruje, że sama mobilność nie wyjaśnia pogorszenia funkcji poznawczych.
Co to oznacza dla pacjentów
Wnioski nie są takie, żeby wpadać w panikę, ale należy być świadomym.
Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich przyjmuje gabapentynę na ból pleców, eksperci twierdzą, że badanie podkreśla znaczenie:
- Regularnych kontroli funkcji poznawczych.
- Rozmawiania z lekarzem o ryzyku i alternatywnych metodach.
- Unikania niepotrzebnego, długotrwałego stosowania, jeśli to możliwe.
Gabapentynę nadal uważa się za bezpieczniejszą od wielu leków przeciwbólowych, jednak dobrze jest być świadomym tych nowych ustaleń.
Jak podsumowują naukowcy: „Nasze odkrycia wskazują na związek między przepisywaniem gabapentyny, a demencją lub zaburzeniami funkcji poznawczych w ciągu 10 lat”.
Jako, że lek ten ma powszechne zastosowanie, warto zwrócić na to uwagę.
CZYTAJ TAKŻE:
Wirus przenoszony drogą płciową, a demencja
Sześć leków, których nigdy nie należy łączyć z kawą
